Δημιουργικότητα: Η δεξιότητα που κάνει την διαφορά! (Μέρος Α')

17.01.19

Γνωρίζοντας την έννοια της δημιουργικότητας.

Εάν υπάρχει κάτι που μπορεί η κατασκήνωση ως θεσμός να υπερηφανευτεί είναι η δυνατότητα που δίνει στα παιδιά να εκφράσουν την δημιουργικότητα τους. Τι είναι όμως δημιουργικότητα και πώς επηρεάζει τη ζωή μας. Υπάρχουν πολλοί ορισμοί που πηγάζουν από την βιβλιογραφία, ωστόσο η πιο απλή και κατανοητή προσέγγιση προέρχεται από τα λεγόμενα του R. Stenberg ως η παραγωγή ενός έργου οποιασδήποτε μορφής, μοναδικού, πρωτότυπου και αξιόλογου. Αυτή η πρωτότυπη παραγωγή έργου αναφέρεται τόσο σε ατομικό όσο και κοινωνικό επίπεδο εκ των οποίων το πρώτο έχει διερευνηθεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Εξέχουσα αναφορά γίνεται στην θεωρία των Kaufman και Baghetto (2009) για τα 4-c (mini c -->προσωπική δημιουργικότητα προερχόμενη από την εμπειρία και τις γνώσεις του ατόμου/little c -->καθημερινή λύση προβλημάτων με δημιουργικό τρόπο /pro c -->άνθρωποι που αξιοποιούν την δεξιότητα αυτή για επαγγελματικό και τεχνικό περιεχόμενο/Big c -->όταν η δημιουργικότητα αποτελεί τον ορισμό της πρωτοτυπίας και του μοναδικού).

Η δημιουργικότητα δεν είναι μόνο χαρακτηριστικό του ατόμου αλλά και της ομάδας

Γίνεται κατανοητό λοιπόν ότι η δημιουργικότητα είναι μία έννοια που αναφέρεται συχνά σε κάθε χρονική στιγμή της ζωής του παιδιού, στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο και πολλές φορές είναι προαπαιτούμενο εργασιακό προσόν. Παρόλο που είναι φανερό ότι αυτή η δεξιότητα επηρεάζει κάθε πτυχή της, σύμφωνα με τους επιστήμονες από τον χώρο της ψυχολογίας και της παιδαγωγικής, έχει αποκτήσει μία πολύ στενή έννοια. Αυτή η στενότητα περιγράφεται ως η σύγχρονη τάση της κοινωνίας να αναφέρεται στην δημιουργικότητα ως ένα σημαντικό χαρακτηριστικό επίλυσης προβλημάτων, διατήρησης υγιούς πνευματικής, συναισθηματικής και σωματικής υγεία σας όπως και κύριο συστατικό προσωπικής και εργασιακής επιτυχίας (Beghetto, Plucker & Dow, 2004). Κοινώς η δημιουργικότητα εξετάζεται ως ένα ατομικό χαρακτηριστικό με πολύ συγκεκριμένες εκφάνσεις και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Δημιουργικότητα μπορεί να είναι κάθε μικρή συνεισφορά που μπορεί να αλλάξει το "καθιερωμένο"

Αυτή τη συγκεκριμένη προοπτική η κατασκήνωση προσπαθεί να την εξελίξει και να αξιοποιήσει την ατομική δημιουργικότητα ως μέσο για την ομαδική δημιουργικότητα. Ωστόσο πρώτα πρέπει να ξεκαθαριστεί αν η δημιουργικότητα αποτελεί μόνο διαδικασία, μόνο προϊόν ή συνδυασμός. Ας σκεφτούμε ως παράδειγμα ένα παιδί που ζωγραφίζει και έναν ενήλικα ζωγράφο. Το παιδί παρασύρεται μέσα από την διαδικασία της δημιουργίας ενώ βρίσκει κίνητρο από το αποτέλεσμα. Αυτοσκοπός του είναι να δημιουργήσει και όχι να αξιοποιήσει το αποτέλεσμα (Fox & Schirrmacher, 2014). Ο ενήλικας ζωγράφος συνήθως εστιάζει στο αποτέλεσμα και προσπαθεί να τελειοποιήσει την διαδικασία παραγωγής του. Άρα γίνεται κατανοητό ότι παίζει σημαντικό ρόλο η αντίληψη του ατόμου ως προς την δημιουργική διαδικασία. Όπως αναφέρουν οι Stenberg,Kaufman & Pretz (2002) δημιουργικότητα μπορεί να είναι κάθε μικρή συνεισφορά που μπορεί να αλλάξει την προοπτική του έργου, υλικού ή άυλου.

Άρα συνδυάζοντας τον τρόπο με τον οποίο το παιδί αναπτύσσει την δημιουργικότητα του και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι ομάδες μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα "κοινωνικό μοντέλο'' αυτής της δεξιότητας. Έτσι ενθαρρύνοντας τα παιδιά να συνεργαστούν πάνω σε ένα κοινό έργο, παρέχοντας ελευθερία στο τρόπο με το οποίο αυτό θα ολοκληρωθεί αλλά ταυτόχρονα επιτηρώντας τη διαδικασία ώστε ανά πάσα στιγμή να υπάρχει υποστήριξη και καθοδήγηση προς τα παιδιά. Αυτό επιτρέπει στα μέλη της ομάδας να ξεπεράσουν τα όρια της ατομικής δημιουργίας και να ενεργοποιήσουν δεξιότητες πολύ πιο σύνθετες και ικανές να δώσουν δυναμικό χαρακτήρα στη δημιουργικότητα.

Παπανικολάου Ιωάννης
ΗR Manager/ Σύμβουλος Επιχειρήσεων/ Εκπαιδευτής Προσωπικού Κατασκηνώσεων/ Εκπαιδευτικός
Υπεύθυνος Εκπαιδευτικού Προγραμματισμού Κατασκηνώσεων Ελαιώνες
Msc Οικονομικής & Επιχειρησιακής Στρατηγικής

Βιβλιογραφικές πηγές

Fox, J. E., & Schirrmacher, R. (2014). Art and creative development for young children. Boston: Cengage Learning.

Sternberg, R. J., Kaufman, J. C., & Pretz, J. E. (2002).The creativityconundrum. Philadelphia: Psychology Press

Kaufman, J.C., & Beghetto, R. A. (2009). Beyond Big and Little: The 4 C model creativity. Review of General Psychology, 13(1), 1-12

Plucker, J. A., Beghetto, R. A., & Dow, G. T. (2004). Why isn't creativity more important to educational psychologists? Potentials, pitfalls, and future directions in creativity research. Educational psychologist, 39(2), 83-96.

Περισσότερα άρθρα σχετικά με την κατηγορία:

Tagged underδημιουργικότητα, δημιουργία, τέχνη,