Τι γλώσσα μιλάς παιδί μου;
Παιδί μου τι γλώσσα μιλάς; Μία εξήγηση της εφηβικής slang!
Όσοι έχουμε παιδιά στην εφηβεία ή έχουμε συναναστραφεί με εφήβους, αναμφίβολα έχουμε ακούσει τουλάχιστον μια φορά μια περίεργη λέξη ή φράση, οι οποίες μας οδήγησαν στο σημείο να αναρωτηθoύμε αν είναι ελληνικά ή εξωγήινα. Προς ενημέρωση μας, όχι, το παιδί μας δεν εφηύρε κάποια νέα γλώσσα, αλλά χρησιμοποιεί το slang της εποχής, όπως πιθανόν και οι συνομήλικοι του.
Τι είναι όμως το slang?
Σύμφωνα με την καθηγήτρια J.Fasola (2011), ως slang ορίζουμε μία πολύ ανεπίσημη γλώσσα, η οποία διαδίδεται κυρίως μέσα από τον προφορικό λόγο, και η οποία χρησιμοποιείται από μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων. Σε αντίθεση όμως με την γεωγραφική διάλεκτο, η οποία καθορίζεται από γεωγραφικά χαρακτηριστικά, το slang καθορίζεται αποκλειστικά από κοινωνικούς παράγοντες, όπως ηλικιακή ομάδα, φύλο, κοινωνικοοικονομική τάξη, φυλή, σεξουαλικός προσανατολισμός, ακόμα και επάγγελμα, καθιστώντας το έτσι μια “κοινωνική διάλεκτο”, όπως ορίζεται μέσα από το περιοδικό Babbel.
Έτσι και το slang των σημερινών εφήβων είναι μια κοινωνική διάλεκτος, η οποία καθορίζεται κυρίως από τον ηλικιακό παράγοντα και χρησιμοποιείται ως κώδικας επικοινωνίας μεταξύ τους. Κινητήριος μοχλός δημιουργίας και διάδοσης του, πέραν από τον προφορικό λόγο και την επικοινωνία μεταξύ των εφήβων, είναι και τα social media, καθώς, σύμφωνα με έρευνα της Common Sense Media (2022):
● Το 62% των εφήβων (ηλικίες 13-17)
● και το 18% των ατόμων προεφηβικής ηλικίας (ηλικίες 10-13),
χρησιμοποιούν social media σε καθημερινή βάση. Πλατφόρμες όπως το Snapchat, το Instagram και το TikTok συμβάλλουν ενεργά στην δημιουργία του slang μέσω viral εκφράσεων που ξεπερνούν το όριο του κυβερνοχώρου, ενώ ταυτόχρονα φέρνουν τους εφήβους σε επαφή με μια πληθώρα κοινωνικών διαλέκτων, από τις οποίες δανείζονται στοιχεία για να τα εντάξουν στη δική τους κοινωνική διάλεκτο. Έτσι, το εφηβικό σλανγκ αποτελεί ένα συνονθύλευμα από viral εκφράσεις, λέξεις από διαφορετικές γλώσσες (υπαρκτές και φτιαχτές), και φρασεολογία από ποικίλες κουλτούρες. Ταυτόχρονα, η αύξηση του ποσοστού χρήσης των social media από άτομα προεφηβικής ηλικίας κατά 5% τα τελευταία χρόνια, μεγαλώνει τις πιθανότητες άτομα όλο και μικρότερης ηλικίας να έρθουν σε επαφή με τους συγκεκριμένους ιδιωματισμούς, χωρίς απαραίτητα να γνωρίζουν την ακριβή τους σημασία, κάτι που μπορεί να εκθέσει το άτομο προεφηβικής ηλικίας σε κινδύνους.
Ποιές είναι όμως οι λέξεις που συνιστούν αυτό το περίφημο εφηβικό slang? Παρακάτω θα βρείτε τις πιο δημοφιλείς λέξεις, καθώς και τι σημαίνουν, όπως τις ερμηνεύουν οι δημοσιογράφοι M.Hulot και D. Davis (2018), για τα περιοδικά LiFO και Insider αντίστοιχα.
1. lit: Ίσως η πιο παλιά slang λέξη, καθώς πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία τη δεκαετία του 1910. Σημαίνει ότι κάτι είναι τέλειο, απίστευτο, ή εναλλακτικά ότι το άτομο είναι μεθυσμένο
2. no cap: Σημαίνει ότι ό,τι γράφει/λέει το άτομο είναι 100% αλήθεια και δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα να λέει ψέματα.
3. YOLO (You Only Live Once): Μια πιο ανορθόδοξη μορφή της φράσης carpe diem, σημαίνει “ζεις μόνο μια φορά οπότε μην διστάζεις”. Συνήθως χρησιμοποιείται πριν γίνει κάποια πράξη με αμφιβόλου ποιότητας συνέπειες.
4. shook: έχω μείνει άφωνος. Χρησιμοποιείται όταν έχει γίνει κάτι συνταρακτικό.
5. stan: fan ενος συγκεκριμένου καλλιτέχνη, κυρίως μουσικού, σε υπερβολικό βαθμό. Η πρώτη χρήση της λέξης αυτής σημειώνεται στο τραγούδι Stan του Eminem το 2000, αλλά η είσοδος της στο slang των εφήβων παρατηρείται εδώ και μερικά χρόνια, κυρίως από πλατφόρμες όπως το Twitter.
6. yeet: Πετάω κάτι, από φυσικό αντικείμενο μέχρι και μια σχέση ή μια φιλία.
7. μια χαρα εισαι πανε μιλα της/του: Συνήθως απευθύνεται σε κάποιο άτομο μετά από οποιαδήποτε ατυχία/λάθος/στραβοπάτημα (κυριολεκτικό και μεταφορικό).
8. είχαμε: Κυρίως χρησιμοποιείται όταν κάτι έχει τελειώσει/χαλάσει. Για παράδειγμα όταν χαλάνε τα ηχεία, είχαμε ηχεία.
9. slay: Συνήθως χρησιμοποιείται όταν κάποιο άτομο είναι πάρα πολύ καλό σε κάτι ή επιτυγχάνει σε κάποιον στόχο του.
10. flex: επιδεικνύομαι. Συνήθως οι νέοι που επιδεικνύονται, είτε σε υλικά αγαθά όπως ρούχα και παπούτσια είτε σε θέματα όπως η δημοφιλία κλπ.
11. beef: Διαμάχη. Άλλη μια λέξη που προέρχεται από την ραπ κουλτούρα, δηλώνει ότι το άτομο έχει διαμάχη με κάποιο άλλο, η οποία συνήθως λύνεται με τη χρήση σωματικής βιας.
12. hustle: η έξυπνη δουλειά για να βγάλεις γρήγορα λεφτά.
Είναι πολύ εύκολο να απορρίψουμε τη κοινωνική διάλεκτο των νέων ως έναν απλό κώδικα επικοινωνίας, ως ανούσιες λέξεις τις οποίες οι έφηβοι παπαγαλίζουν. Ωστόσο, πίσω από τις λέξεις αυτές κρύβονται πολλές αλήθειες που καθορίζουν τον μικρόκοσμο της κοινωνίας των εφήβων. Σύμφωνα με τη μελέτη της καθηγήτριας Anna Kozlovska του Ukrainian Academy, η οποία διεξήχθη το 2011, το slang και η χρήση του συνδέονται άρρηκτα με την κοινωνική ιεραρχία μεταξύ των εφήβων. Ο έφηβος χρησιμοποιεί το slang ώστε να επικοινωνήσει μαζί με το μήνυμα του και την ταυτότητα του ως “κουλ” άτομο, κάτι που αποφέρει την αποδοχή από τους συνομηλίκους του. Ο έφηβος χρησιμοποιεί το slang κυρίως σε κύκλους στους οποίους θέλει να είναι αποδεκτός. Ταυτόχρονα, βλέπουμε ότι το slang έχει και έναν έντονο χαρακτήρα ταξινόμησης, με συγκεκριμένες λέξεις να περιγράφουν άτομα με βάση εξωτερικά και εσωτερικά χαρακτηριστικά, λέξεις έντονα συνυφασμένες πολλές φορές με το status του ατόμου στην κοινωνική ιεραρχία. Παρόλο που η έρευνα αυτή έγινε με βάση την ουκρανική κοινωνία, η ελληνική πραγματικότητα δεν διαφέρει σε μεγάλο βαθμό. Οι Αμπατζίδη και Σεμελίδου (2004) σε μια έρευνα πάνω στην ελληνική αργκό των εφήβων, επισημαίνουν ότι οι έφηβοι στην ανάγκη αποδοχής και ταύτισης με τους συνομηλίκους τους, υιοθετούν το slang, το οποίο όμως εναλλάσσεται ανάλογα με τον ομιλητή και τις συνθήκες. Το slang αποτελεί στοιχείο ταύτισης του ατόμου στο πλαίσιο της ομάδας, και ταυτόχρονα αποτελεί και συνδετικό κρίκο μεταξύ των μελών της, κάτι που ενισχύεται από τις κατηγοριοποιήσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος. Πολλές φορές η κοινωνική κατηγοριοποίηση του ατόμου μπορεί να οδηγήσει στον κοινωνικό αποκλεισμό από τους συνομηλίκους του, κάτι το οποίο προκαλεί κοινωνική μειονεξία, σύμφωνα με τον διάσημο ψυχολόγο Alfred Adler.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εφηβικής slang, είναι και η φρασεολογία που προέρχεται από την ραπ μουσική. Η δημοφιλία και άνθιση της ραπ μουσικής στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία, έχει ως αποτέλεσμα το slang της κουλτούρας αυτής να εισχωρήσει πλήρως στο λεξιλόγιο των νέων. Ενώ επιφανειακά, η χρήση αυτού του λεξιλογίου θυμίζει περισσότερο μια προσπάθεια των εφήβων να “μοιάσουν” στους αγαπημένους τους καλλιτέχνες, είναι ενδιαφέρον να δούμε τις πιθανές κοινωνικές προεκτάσεις που συνδέονται με τις λέξεις αυτές, και πώς ίσως αυτές να συνδέονται με την προαναφερθείσα κοινωνική ιεραρχία που επικρατεί μεταξύ των εφήβων.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λέξη flex, που όπως αναφέρεται και πάνω, συνδέεται με την επίδειξη του ατόμου. Ένας έφηβος συνήθως με την λέξη φλεξάρισμα αναφέρεται σε πράγματα όπως ρούχα, παπούτσια, κινητά και άλλα υλικά αγαθά, ωστόσο μια ακόμα αρκετά επικίνδυνη πλευρά του flexing σχετίζεται με τις ανθρώπινες σχέσεις, ειδικά μέσα από την εκπροσώπηση τους στα social media. Σύμφωνα με την αρθρογράφο του psychology.gr, Χρύσα Πράντζαλου, οι σημερινοί έφηβοι έχουν την ανάγκη για κοινωνική αποδοχή μέσα από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, η οποία μεταφράζεται ως αριθμός likes και followers. Όσο πιο πολλά likes και followers, τόσο μεγαλύτερη η αποδοχή από τους συνομηλίκους, και άρα υψηλότερη θέση στην κοινωνική ιεραρχία. Όμως πίσω από αυτό το διαρκές κυνήγι αποδοχής, κρύβονται και κίνδυνοι. Σύμφωνα με μια έρευνα του Tandoc (2015), η συνεχής σύγκριση μεταξύ των χρηστών μέσων κοινωνικής δικτύωσης οδηγούσε σε συναισθήματα ζήλιας, και αργότερα και κατάθλιψης.
Βλέπουμε λοιπόν ότι το slang, πέρα από επικοινωνιακές, έχει και κοινωνικές προεκτάσεις στη ζωή των εφήβων, οι οποίες και επηρεάζουν την κοινωνική τους ζωή, τη ψυχική και τη σωματική τους υγεία. Είναι ωστόσο το slang επικίνδυνο? Η απάντηση είναι φυσικά όχι. Ωστόσο, σύμφωνα με τα διαδικτυακά περιοδικά Parents και Talking to Teens, ως γονέας μια καλή λύση είναι η καλή γνώση τόσο της γλώσσας που χρησιμοποιούν οι έφηβοι, όσο και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να μπορείτε να συζητήσετε με το παιδί σχετικά με αυτά τα ζητήματα και να προλάβετε τυχόν κινδύνους που μπορεί να προκύψουν. Είναι σίγουρο ότι δεν θα χάσει καμία από τις δύο πλευρές!
Περισσότερα ενδιαφέροντα άρθρα εδώ:
Ραϊτσίδης Γεώργιος
Απόφοιτος Πληροφορικής & Μουσικός Παραγωγός
Βιβλιογραφικές πηγές
Babbel.com. (2020, August 13). What is A sociolect? Babbel Magazine. https://www.babbel.com/en/magazine/what-is-a-sociolect
Davis, D.-M. (2020, December 24). 24 slang words teens and Gen Zers are using in 2020, and what they really mean. Insider. https://www.insider.com/24-slang-words-teens-are-using-2020-what-they-mean-2020-12
Earle, A. (2022, June 9). Should parents limit teenagers’ use of social media? Talking to Teens. https://talkingtoteens.com/parents-limit-teenagers-use-of-social-media/
Fasola, J. (2011). Slang and its history. International Scientific Conference of Daugavpils University.
Hulot, M. (2018, June 10). Αυτό είναι το λεξικό της νέας ελληνικής slang. LiFO.Gr. https://www.lifo.gr/tropos-zois/urban/ayto-einai-lexiko-tis-neas-ellinikis-slang
Kozlovska, H. B. (2011, January 1). To the problem of the teen slang. http://essuir.sumdu.edu.ua/handle/123456789/51059
Media, C. S. (2022). The Common Sense Census: Media use by tweens and teens, 2021. In Common Sense Media.https://www.commonsensemedia.org/research/the-common-sense-census-media-use-by-tens-and-teens-2021
Tandoc, E. C., Jr., Ferrucci, P., & Duffy, M. (2015). Facebook use, envy, and depression among college students: Is facebooking depressing? Computers in Human Behavior, 43, 139–146. https://doi.org/10.1016/j.chb.2014.10.053
Wajnrajch, A. (2020, October 22). How understanding slang can help parents better support their kids. Parents. https://www.parents.com/kids/teens/understanding-teen-slang-can-help-parents-better-support-their-kids/
Αμπατζίδη, Δ., & Σεμελίδου, Ε. (2004). Επικοινωνία και τρόπος έκφρασης των εφήβων. https://apothesis.lib.hmu.gr/bitstream/handle/20.500.12688/1250/2004Abatzidi.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Η χρήση ουσιών από νέους στο επίκεντρο της Ετήσιας Έκθεσης του INCB που ανακοίνωσε το ΚΕΘΕΑ. (n.d.). ΚΕΘΕΑ. Retrieved October 7, 2022, from https://www.kethea.gr/nea/anakoinosi-tis-ekthesis-tou-incb-gia-narkotika-apo-kethea/
Πράντζαλου, Χ. (2020, September 29). The Social Dilemma: Λόγοι για να βάλετε όρια στη χειριστικότητα των social media (video). Πύλη Ψυχολογίας. https://www.psychology.gr/diafora-themata-psychologias/5006-the-social-dilemma-oria-sti-xeiristikotita-ton-social-media.html
