Oμαδοσυνεργατική μάθηση - Η καρδιά της κατασκήνωσης

16.01.19

Μαθαίνω μέσα από την ομάδα! Μεγαλώνω μέσα στην ομάδα.

Οι δυνάμεις που ασκούνται από την κοινωνία και το περιβάλλον στον άνθρωπο φαίνεται να διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τα πνευματικά και ψυχολογικά χαρακτηριστικά του. Το γεγονός αυτό οδήγησε πολλούς ερευνητές-ψυχολόγους στον προσδιορισμό του μηχανισμού μάθησης του ανθρώπου ως κομμάτι της ομάδας και γενικότερα της κοινωνίας. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας διερεύνησης αξίζει να επισημανθούν 4 σημαντικά σημεία αναφοράς που λειτουργούν ως βαρόμετρα στην πνευματική ανάπτυξη του ατόμου:

1. Η χρήση της γλώσσας ως πολιτισμικό και κοινωνικό μέσο μεταφοράς αξιών, ιδεών και γνώσεων αποτελεί πλέον κοινωνική πρακτική της γνώσης και όχι απλά γνωστική καθώς είναι ο σύνδεσμος κατανόησης του κόσμου του παιδιού και του ενήλικα.

2. Οι νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου μπορούν να διαχωριστούν σε δύο είδη, τις αυθόρμητες (αναπτύσσονται βάση της σχέσης δράσης – αντίδρασης με την αλληλεπίδραση του μαθητή το περιβάλλον) και τις επιστημονικές (λειτουργίες οι οποίες εισάγονται κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης). Οι δύο αυτές λειτουργίες παρουσιάζουν έναν βαθμό αλληλεξάρτησης και η ανάπτυξη τους οδηγεί σταδιακά στην εσωτερίκευση η διαφορετικά την δυνατότητα ο μαθητής να αναλύει γεγονότα και προβλήματα, κοινώς να μπορεί αυτόνομα να αντιμετωπίζει διαφορετικές προβληματικές καταστάσεις. (Bandura 1963)

3. Το σύστημα παιδί– εκπαιδευτικός είναι δυναμικό και απαιτεί και από τους δύο να είναι ενεργά μέλη σε αυτή τη σχέση με απώτερο στόχο ο μαθητής να επιλύει μόνος (Bandura 1977) προβλήματα μέσω της προσωπικής ανάλυσης των δεδομένων από τις προηγούμενες εμπειρίες του, οι οποίες προέκυψαν από την επαφή του με το κοινωνικό περιβάλλον (Lerman 2001).

4. Ο γονέας, ο εκπαιδευτικός και κάθε ενήλικας σχετικός με το παιδί ενισχύουν τα πρώτα βήματα του, διαμορφώνοντας εφικτούς στόχους για το ίδιο. Έπειτα καθώς το επίπεδο ανάπτυξης γίνεται όλο και πιο σύνθετο, στόχος είναι το παιδί να μπορεί μόνο του να ανακαλύπτει λύσεις για τα προβλήματα του.

Η θεωρία πίσω από τις βάσεις της ομαδοσυνεργατικής μάθησης δηλώνει ότι η μάθηση δεν αποτελεί απλά μία διαδικασία απόκτησης πληροφοριών, αλλά είναι μία συνεχής διαδικασία διαχείρισης εσωτερικών γνωστικών συγκρούσεων (Cohen 1994) οι οποίες δημιουργούνται αλλά και επιλύονται μέσα στο πλαίσιο της επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης του ατόμου με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα αυτής της δυναμικής σχέσης, η οποία αναπτύσσεται μεταξύ των μαθητών, μπορούμε να τα τοποθετήσουμε σε 3 βασικές κατηγορίες:

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

Προώθηση των διαπολιτισμικών σχέσεων και της επαφής με διαφορετικές κουλτούρες, ιδεολογίες,
Aνάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των μελών της ομάδος
Επαφή του παιδιού με διαφορετικές απόψεις, σκέψεις, τρόπους συμπεριφοράς και συνήθειες, στοιχεία που προάγουν την κοινωνικοποίηση του παιδιού καλλιεργώντας την κοινωνική του ταυτότητα .

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ

Η κοινωνικότητα είναι βασικό προαπαιτούμενο της ανθρώπινης φύσης καθώς όλοι οι άνθρωποι αποζητούν την αποδοχή στα διάφορα κοινωνικά σύνολα. Παιδιά και έφηβοι σχηματίζουν μικρές ομάδες με κοινούς στόχους (παιχνίδι, διασκέδαση) και από αυτή τη συνύπαρξη αντλούν μεγάλη συναισθηματική ικανοποίηση. Αυτή η συναισθηματική ικανοποίηση οδηγεί σε ενίσχυση κάθε πράξης που εκπορεύεται ατομικά η συλλογικά μέσα στα πλαίσια της ομάδας. Άρα και η μάθηση μπορεί εύκολα να ενισχυθεί ατομικά σε κάθε μαθητή.
Παιδιά χαμηλής απόδοσης παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση στην ακαδημαϊκή τους επίδοση
Η ανάλυση πληροφοριών και γεγονότων όπως και η συνεχής ανατροφοδότηση αυτών μεταξύ των μελών της ομάδας οδηγεί στην καλύτερη κατανόηση και διατήρηση των γνώσεων τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Οι αντιθέσεις που προβάλλουν τα μέλη της ομάδας για ένα θέμα οδηγούν σε συζήτηση, με αποτέλεσμα τον προσδιορισμό και την διατύπωση μιας περιεκτικής και αντικειμενικής έννοιας Ελαττώνονται οι ανταγωνιστικές τάσεις, διότι μεταξύ των μελών της ομάδας υποβαθμίζεται ο ανταγωνισμός και προωθείται το αίσθημα συνεργασίας.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ

Βελτίωση της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης του παιδιού. Η εργασία για έναν κοινό στόχο συμβάλλει στην ανάπτυξη αισθήματος κοινής ευθύνης, αλληλοϋποστήριξης και καλλιέργειας ενός φιλικού κλίματος που ενθαρρύνει τη μάθηση. Ένα τέτοιο πλαίσιο ευνοεί την κοινωνικοποίηση των ατόμων και μπορεί να έχει ιδιαίτερα ευεργετικές επιδράσεις στα μέλη εκείνα που για διάφορους λόγους (π.χ. συνεσταλμένα παιδιά) διστάζουν να εκφραστούν.
Αυξάνεται το αίσθημα της ατομικής ευθύνης του παιδιού καθώς αγωνίζεται να πετύχει ατομικά αλλά και να βρίσκει τρόπους να λειτουργεί εύρυθμα και αποτελεσματικά και η ομάδα, μέσα από το ρόλο τον οποίο έχει αναλάβει.
Η συνεργασία δίνει την ευκαιρία στο άτομο να ξεπεράσει τα προσωπικά του μαθησιακά όρια διότι νιώθει ασφάλεια μέσα στο σύνολο ενώ ο συνεχής διάλογος δημιουργεί συνεχώς νέα τροφή για σκέψη.
Καλλιεργεί την κριτική και δημιουργική σκέψη του παιδιού

Παπανικολάου Ιωάννης
ΗR Manager/Εκπαιδευτής Προσωπικού Κατασκηνώσεων/ Εκπαιδευτικός
Υπεύθυνος Εκπαιδευτικού Προγραμματισμού Κατασκηνώσεων Ελαιώνες
Msc Οικονομικής & Επιχειρησιακής Στρατηγικής

Βιβλιογραφικές πηγές

Bion, W. R. (2003). Experiences in groups: And other papers. Routledge.

Baudrit, A.(2007) Η ομαδοσυνεργατική μάθηση , Αθήνα , Εκδόσεις Κέδρος

Paletz, S., Schunn, C. (2009). A Social-Cognitive Framework of Multidisciplinary Team Innovation. Topics in Cognitive Science

Hackman, J.R (2002). Leading Teams: Setting the Stage for Great Performances. Harvard Business Press.

Peck, M. S. (1987) The Different Drum: Community-Making and Peace.p. 95-103

Περισσότερα άρθρα σχετικά με την κατηγορία: